Rzeżączka to jedna z chorób wenerycznych, czyli przenoszonych drogą płciową, wywoływana przez bakterie Gram-ujemne, tak zwane dwoinki rzeżączki. Jak można się nią zarazić? Jakie są objawy, sposoby leczenia i metody profilaktyki zdrowotnej?
Drogi zakażenia dwoinkami rzeżączki
Ta typowa choroba płciowa przenosi się pomiędzy partnerami w trakcie stosunku płciowego. Drogą zakażenia nie jest jedynie stosunek genitalno-genitalny, ale również genitalno-analny, oralno-genitalny i oralno-analny. Rzadkim, ale możliwym do wystąpienia sposobem zakażenia jest przeniesienia bakterii z chorej matki na dziecko podczas porodu. Czynnikami ryzyka, czyli sytuacjami, w których możliwość zakażenia zwiększa się, są na przykład częste i ryzykowne (bez prezerwatywy) kontakty seksualne z różnymi osobami, obecność napletka u nieobrzezanych mężczyzn oraz inne choroby weneryczne.
Charakterystyka bakterii wywołujących zakażenie rzeżączką
Bakterie, które wywołują rzeżączkę, to dwoinki rzeżączki z gatunku Neisseria gonorrhoeae. Dlaczego przenoszą się tylko przez kontakty płciowe, a nie na przykład przez podanie ręki osobie zakażonej? Ponieważ nie są zbyt odporne na czynniki zewnętrzne. Nawet niewielka ilość środków bakteriobójczych czy wysychanie powoduje ich zabicie. Bytują tam, gdzie mają odpowiednie warunki do rozwoju — jest ciepło i wilgotno, czyli w okolicach genitaliów męskich i żeńskich.
Jakie objawy daje rzeżączka?
Ryzyko zakażenia w przypadku jednorazowego stosunku dopochwowego jest nawet do 90% większe u kobiet niż u mężczyzn. Wynika to z męskiej i kobiecej anatomii. Kobiece narządy płciowe umieszczone są wewnętrznie — w pochwie mają idealne warunki do rozwoju, a podmywanie się nie pozwala na dokładne usunięcie bakterii. Genitalia męskie są zewnętrzne, a zatem bardziej podatne na wysychanie i łatwiejsze do utrzymania w czystości.
Mężczyźni: jeśli chodzi o chorobę, jaką jest rzeżączka objawy u mężczyzn mogą praktycznie nie występować lub są skąpe. Jest to zapalenie przedniego odcinka cewki moczowej. Pojawia się obfita, śluzowo-ropna wydzielina z członka, a także objawy typowe dla stanów zapalnych cewki moczowej — silne parcie na mocz, pieczenie i ból podczas mikcji, zaczerwienienie ujścia cewki moczowej.
Kobiety: najczęściej u kobiet choroba przebiega skąpoobjawowo lub bezobjawowo, stąd też rzadko bywa wykrywana. Nieco bardziej widoczna jest u mężczyzn, stąd kobiety trafiają do lekarzy z rzeżączką czasem dopiero po zauważeniu zakażenia u partnera lub przy okazji innej wizyty u ginekologa. U pań dochodzi do stanu zapalnego kanału szyjki macicy, często również cewki moczowej, ale zdarzają się również zapalenia odbytu. Objawy są podobne jak u mężczyzn — pojawiają się obfite śluzowo-ropne, a potem tylko ropne upławy, bóle podbrzusza i objawy dysuryczne, czyli ból i pieczenie podczas oddawania moczu oraz silne parcie na mocz. Przy zaawansowanym stanie choroby może występować krwawienie międzymiesiączkowe, krwawienie podczas stosunków, czy silne krwawienie w czasie stosunków.
Jakie są inne miejsca występowania rzeżączki?
Choć jest to typowa choroba płciowa, wtórnie może rozprzestrzenić się na inne organy, na przykład poprzez przeniesienie bakterii z palców. Rozpoznaje się rzeżączkowe zapalenie gardła i spojówek — występujące głównie u niemowląt, które zostały urodzone drogami natury przez zakażoną matkę.
Czy można wyleczyć rzeżączkę?
Osoby, które zaczynają odczuwać dyskomfort przy oddawaniu moczu, powinny jak najszybciej udać się do lekarza — dermatologa, seksuologa, wenerologa, a nawet lekarza rodzinnego. Bardzo wiele jest zapytań w sieci na temat “rzeżączka czy jest wyleczalna?”. Jeśli podejrzewasz, że mogłeś lub mogłaś zostać zakażony (zakażona) rzeżączką, możesz odetchnąć z ulgą — jest to przykra i wstydliwa choroba, jednak całkowicie uleczalna. Jak wspomnieliśmy wyżej, bakterie wywołujące tę chorobę są mało odporne na czynniki środowiskowe, a zatem bardzo łatwo poddają się konwencjonalnemu leczeniu.
Na czym polega leczenie?
Jeśli chodzi o chorobę bakteryjną, którą jest rzeżączka leczenie opiera się na antybiotykoterapii. Jest to stosowanie leków bardzo silnie oddziałujących na bakterie. Ta forma terapii jest bardzo skuteczna i pozwala skutecznie zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby na dalsze odcinki układu moczowo-płciowego. Dla pacjentów i pacjentek zakażonych rzeżączką bardzo istotne jest jak najwcześniejsze wdrożenie farmakoterapii, by uniknąć dyskomfortu na co dzień oraz powikłań w przyszłości. Lekarz wenerolog oprócz wywiadu w kierunku chorób wenerycznych może zlecić również wykonanie specjalistycznego rozmazu dla potwierdzenia diagnozy.
Profilaktyka rzeżączki
W przypadku chorób przenoszonych drogą płciową najistotniejsza jest profilaktyka. Wierność jednemu partnerowi lub partnerce to często najlepszy środek zapobiegania niechcianym zakażeniom. W przypadku częstych kontaktów seksualnych z różnymi partnerami należy zawsze pamiętać o prezerwatywie — niestety, środki antykoncepcyjne nie zapobiegają zakażeniu płciowemu. Lekarz, do którego zgłosisz się z podejrzeniem rzeżączki, zaproponuje też prawdopodobnie badania w kierunku innych chorób przenoszonych drogą płciową — w tym HIV. Warto z nich skorzystać — czasem nie tyle rozwiązły tryb życia, co jedna nieprzemyślana decyzja seksualna może zaważyć na dalszym zdrowiu. Pamiętaj, rolą lekarza jest leczyć, a nie oceniać — nie musisz zatem wstydzić się swoich dolegliwości.