Grzybica paznokci, inaczej onychomikoza, to zakaźna choroba, która atakuje paznokcie dłoni i stóp. Źródłem jej są grzyby dermatofitowe, drożdżakowe i niedermatofity pleśniowe. Do wzrostu i rozmnażania kolonii grzyby wykorzystują białko keratynowe, które jest jednym ze składników paznokci, włosów i górnej warstwy skóry, czyli naskórka. Jak wygląda proces diagnozowania i leczenia grzybicy paznokci?
Grzybica paznokci jest chorobą, która rozprzestrzenia się przez bezpośredni kontakt z zakażoną osobą lub zwierzęciem oraz przez kontakt z rzeczami osobistymi nosiciela infekcji. Grzybica częściej występuje u osób starszych lub u dorosłych z obniżoną odpornością.
Chociaż grzybica paznokci sama w sobie nie zagraża życiu, to obciąża ona układ odpornościowy człowieka, a niewłaściwie leczona może wywołać nieodwracalne powikłania. Dlatego leczenie grzybicy paznokci należy traktować bardzo poważnie i odbywać je pod opieką doświadczonego lekarza dermatologa.
Przyczyny grzybicy paznokci
Grzybicę paznokci mogą wywoływać grzyby z rodzaju Trichophyton, Epidermophyton lub Microsporum. Ciepłe i stale wilgotne środowisko to optymalne warunki do rozwoju kolonii tych grzybów. Ryzyko zakażenia wzrasta w miejscach, gdzie nie jest przestrzegany reżim sanitarno-epidemiologiczny. Również niektóre czynniki powodujące spadek odporności organizmu aktywują inwazję grzybów.
Wśród czynników sprzyjających grzybicy paznokci można wymienić:
- zaburzenia krążenia,
- brak równowagi hormonalnej,
- zakrzepica żył i ogólnoustrojowe choroby naczyniowe,
- urazy paznokci,
- stres.
Szczególnie podatni na grzybicę są pacjenci z cukrzycą, łuszczycą i stanami niedoboru odporności. Prawdopodobieństwo rozwoju grzybicy paznokci jest znacznie większe u osób cierpiących na grzybicę skóry. Chorobie tej towarzyszy silny świąd, a ciągłe drapanie powoduje infekcję paznokci i szerzenie się zakażenia.
Rodzaje grzybicy paznokci
Istnieje kilka rodzajów grzybicy paznokci, ale wszystkie można sprowadzić do jednej z trzech kategorii:
- Grzybica paznokci normotroficzna – paznokieć może zmienić kolor, pokryć się jasnymi plamkami lub paskami, ale kształt i struktura płytki paznokcia nie ulegają zmianie.
- Przerost – paznokieć zauważalnie żółknie, pogrubia się, deformuje, traci połysk i zaczyna zapadać się po bokach.
- Onycholityczny, czyli zanikowy – dotknięte chorobą paznokcie stają się cienkie, łamliwe i stopniowo złuszczają się z łożyska paznokcia.
Diagnostyka grzybicy paznokci
Grzybica paznokci nie zniknie samoistnie. Leczenie grzybicy paznokci metodami domowymi lub stosowanie środków przeciwgrzybiczych wyrywkowo zazwyczaj nie przynosi trwałych skutków, dlatego z czasem nieleczona właściwie choroba powraca. Aby pozbyć się grzybicy paznokci, potrzebne jest systematyczne podejście i udział lekarza dermatologa.
Aby potwierdzić diagnozę, zwykle zaleca się badanie mikroskopowe fragmentów paznokcia pod kątem obecności grzybów chorobotwórczych. Kolejnym etapem jest określenie konkretnego patogenu. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarz będzie mógł wybrać najlepszy sposób leczenia.
Leczenie grzybicy paznokci
Najistotniejsza jest świadomość, że grzybicy paznokci nie należy bagatelizować. Nie wdrażając kuracji, przenosimy chorobę na osoby z bliskiego otoczenia. Wybór metody leczenia jest uzależniony od stadium zaawansowania zmian w obrębie paznokcia.
Leczenie miejscowe
Leczenie miejscowe grzybicy jest najczęściej wybieranym sposobem walki z grzybicą paznokci. Leki działające miejscowo tworzone są w oparciu o olejki eteryczne, w tym olejek z drzewa herbacianego lub składniki farmakologiczne. Wspomniane preparaty mają formę lakieru, sprayu, kremu lub płynu, które aplikujemy zgodnie z zaleceniami dermatologa.
Leczenie ogólne grzybicy paznokci
Kiedy mamy do czynienia z zaawansowanym stadium grzybicy lub gdy wdrożone leczenie miejscowe nie przynosi oczekiwanych efektów, pacjenci trafiają pod opiekę dermatologa, który wdraża środki doustne, czyli leczenie ogólne. Lekarze dermatolodzy dysponują sporą grupą leków, które różnią się substancją czynną. W niektórych przypadkach możliwe jest wprowadzenie leczenia przy użyciu lasera.
Jak długo trwa leczenie grzybicy paznokci?
Proces leczenia grzybicy paznokci jest długotrwały, a jego czas uzależniony jest od stanu skóry i płytki paznokcia w chwili rozpoczęcia terapii oraz od ogólnej odporności i kondycji organizmu. Skuteczność kuracji jest w dużej mierze uzależniona od cierpliwości i samodyscypliny pacjenta. Najlepsze efekty przynosi złożona, wielotorowa terapia, która polega na równoczesnym i regularnym czyszczeniu płytek paznokci i miejscowym stosowaniu preparatów. W czasie leczenia grzybicy paznokci zmiany chorobowe ustępują stopniowo. Efektem skutecznej terapii jest wzrost nowej płytki, o naturalnym kolorze, regularnym kształcie i właściwej grubości. O całkowitym wyleczeniu możemy mówić dopiero w chwili, gdy paznokieć przejdzie pełen cykl wzrostu, a nowa płytka nie nosi śladów po przebytej infekcji. Następuje to po 9-12 miesiącach.
Zapobieganie nawrotom grzybicy paznokci
Organizm nie wykształca swoistej odporności na grzyby, dlatego nawet po skutecznym leczeniu grzybicy paznokci, jeśli nie przestrzega się zasad higieny, istnieje ryzyko ponownego zakażenia.
Aby powtórnie nie nabawić się grzybicy paznokci, ważne jest:
- przestrzeganie zasad higieny osobistej,
- nieużywanie rzeczy osobistych ani odzieży innych osób,
- przy skłonności do nadmiernej potliwości stopy należy traktować je specjalnymi preparatami,
- regularne dezynfekowanie paznokci środkiem antyseptycznym.
W przypadku urazów paznokci ważne jest, aby natychmiast opatrzyć ranę środkami antyseptycznymi i skonsultować się z lekarzem w celu szybkiego wyleczenia rany, ponieważ może ona stać się furtką do kolejnej infekcji grzybiczej.