Ciemieniucha to jedna z pierwszych zmian dermatologicznych, na które zapada nowo narodzone dziecko. Jej charakterystycznym objawem jest żółta skorupka, która nie boli, ale wygląda mało estetycznie. Co gorsza, u dzieci z wrażliwą skórą może ona doprowadzić do różnych powikłań, którym powinien przyjrzeć się lekarz. Czym zatem jest ciemieniucha? Jak sobie z nią radzić i kiedy pojawiające się na główce dziecka zmiany powinien ocenić specjalista dermatolog?
Czym jest ciemieniucha?
Ciemieniucha to charakterystyczna zmiana dermatologiczna, która pojawia się u ponad połowy niemowląt mniej więcej w 2. miesiącu życia. Jest ona efektem intensywniejszej pracy gruczołów łojowych. Proces ten jest skutkiem ubocznym pojawienia się w organizmie dziecka hormonów matki, które maluch otrzymał jeszcze w okresie życia płodowego. Intensywne złuszczanie się naskórka, połączone z szybkim wytwarzaniem łoju, prowadzi do powstania łusek o żółtej barwie. Wraz z upływem czasu pojawia się ich coraz więcej, dzięki czemu na główce dziecka powstaje charakterystyczna skorupa, która w niektórych przypadkach może mieć niekorzystny wpływ na stan skóry dziecka.
Ciemieniucha — miejsca występowania
Ciemieniucha — jak wygląda? Jest to zmiana dermatologiczna, która występuje zwykle na całej owłosionej skórze głowy. Czasem jednak pojawia się ona również w innych miejscach takich jak:
- twarz, a zwłaszcza okolice buzi i nosa,
- obszar za uszami,
- czoło, okolice brwi,
- tułów,
- intymne części ciała (okolice pieluszkowe).
Ciemieniucha — kiedy zachować szczególną ostrożność?
Od razu chcemy uspokoić — ciemieniucha u noworodka nie jest niczym bardzo niepokojącym. Wręcz przeciwnie — to naturalne zjawisko, które wraz z upływem czasu powinno zaniknąć. Jeśli jednak wspomniane zmiany wystąpią u malucha, który ma rok lub dwa lata, koniecznie należy przedsięwziąć niezbędne środki ostrożności. Czasem objawy ciemieniuchy mogą świadczyć o wielu znacznie poważniejszych chorobach, takich jak:
- reakcje alergiczne np. na środki do pielęgnacji ciała dziecka,
- zakażenie grzybicze,
Powodem, dla którego warto zachować szczególną ostrożność w przypadku starszego dziecka, u którego wystąpiły objawy podobne do ciemieniuchy, jest brak hormonów matki, które zanikają najpóźniej do 6. miesiąca życia. Jeśli mimo to zmiany nadal występują, warto skorzystać z pomocy lekarza dermatologa.
Jak radzić sobie z ciemieniuchą?
U małych dzieci, u których zdiagnozowano ciemieniuchę, zwalczanie powstałych zmian jest bardzo proste. W tym celu (na około 30 minut przed kąpielą) należy natrzeć skórę głowy pokrytą zmianami zwykłą oliwką. Po upływie kilku minut należy rozpocząć rozczesywanie, przy czym pamiętajmy, że szczotka na ciemieniuchę powinna być wykonana z miękkiego włosia. Twardsze szczotki są niewskazane ze względu na ryzyko uszkodzenia delikatnej skóry maluszka, a w konsekwencji — pogłębienia zmian dermatologicznych i wystąpienia stanu zapalnego.
A co na ciemieniuchę, jeśli zmiany objęły znaczną część głowy lub utworzyły na niej charakterystyczną, grubą strukturę? W takiej sytuacji należy zastosować specjalne produkty, takie jak:
- spraye,
- szampony,
- płyny do mycia.
Bezpieczny skład oraz połączenie różnego rodzaju olejów sprawia, że usunięcie skutków ciemieniuchy nie powinno stanowić problemu. Dzięki nim łuski szybko ulegną zmiękczeniu, w związku z czym rozbicie ich będzie znacznie łatwiejsze.
Jak uniknąć ciemieniuchy domowymi sposobami?
Świadomy rodzic nie tylko wie, jak walczyć z ciemieniuchą, ale też zna sposoby na jej zapobieganie. Najlepszym z nich jest unikanie przegrzewania dziecięcej główki. Dlatego warto zadbać o czapeczki, które wykonane są z naturalnych materiałów, takich jak np. bawełna. Koniecznie należy też ograniczyć ekspozycję skóry głowy na promieniowanie ultrafioletowe oraz włączyć kosmetyki dla dzieci do codziennej pielęgnacji, które są dedykowane dzieciom od pierwszego tygodnia życia. Odpowiedni szampon na ciemieniuchę powinien działać łagodząco na skórę i gruczoły łojowe.
Co zrobić, gdy ciemieniucha pojawi się już na głowie naszego dziecka? Jeśli zmiany są niewielkie, kurację można rozpocząć od przygotowania specjalnej papki z ciepłej wody i płatków owsianych, którą wetrzemy w głowę dziecka. Zadziała ona jak peeling, usuwając część skorupy i jednocześnie pielęgnując skórę. Do oczyszczenia skóry dziecka można również użyć namoczonego ciepłą wodą ręcznika, którym należy masować skórę objętą zmianami dermatologicznymi. Powtarzając te zabiegi kilka razy w tygodniu, szybko pozbędziemy się niepożądanych zmian.
Leczenie ciemieniuchy — na czym polega? Kiedy iść do lekarza?
Jeśli ciemieniucha wystąpiła u dziecka w wieku zaledwie kilku miesięcy, to konsultacja z lekarzem dermatologiem nie jest konieczna. Niepokój rodziców powinny wywołać pogłębiające się zmiany skórne, takie jak:
- obrzęk,
- wzrastające zaczerwienienie,
- wykwity ropne.
W takiej sytuacji warto skontaktować się ze specjalistą, który oceni zmiany i przepisze środki na receptę. Najczęściej są to różnego rodzaju preparaty przeciwgrzybicze, sterydy oraz łagodne leki dermatologiczne o właściwościach pielęgnacyjnych.
Do lekarza należy zgłosić się również wtedy, gdy zmiany występują bardzo długo lub gdy pojawiają się poza skórą głowy. Objawem wywołującym zaniepokojenie rodziców powinno być też uczucie swędzenia u dziecka, aczkolwiek — co oczywiste — jego wykrycie u noworodków jest dość trudne. W trakcie leczenia lekarz może również przepisać szampon na ciemieniuchę, którego składniki są starannie dobrane pod kątem pielęgnacji i odżywienia skóry głowy.
W przypadku wystąpienia ciemieniuchy u dziecka, warto rozpocząć pielęgnację już na samym początku, gdy zmiany są stosunkowo niewielkie. Dzięki temu łatwiej poradzimy sobie z nimi w późniejszych etapach choroby, gdy będą one znacznie większe i obejmą znaczną część głowy.
Reasumując, ciemieniucha to zjawisko, z którym nie trzeba walczyć. Niemniej czasami wymaga ona specjalistycznego leczenia. Dlatego obowiązkiem rodzica jest kontrola stanu głowy u małego pacjenta, gdyż od niej może zależeć zdrowie maluszka.