Nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą, która dość powszechnie występuje w społeczeństwie. Schorzenie dotyczy głównie grupy wiekowej 55-74 lata, choć zdarza się też, że z nadciśnieniem zmagają się również osoby młodsze. Jednym z największych problemów w tym przypadku jest fakt, że choroba rozwija się bardzo powoli, a przez dłuższy czas nie daje żadnych widocznych efektów. Zgodnie z szacunkami przekazanymi przez WHO nawet 46% chorych na nadciśnienie tętnicze nie zdaje sobie sprawy z tego, z czym się zmagają. Jakie są przyczyny schorzenia? W jaki sposób można je leczyć?
Nadciśnienie tętnicze — skąd się bierze?
Czym jest nadciśnienie tętnicze? Jest to choroba charakteryzująca się podwyższonymi wartościami ciśnienia tętniczego, zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego. Kardiolodzy rozpoznają tę chorobę, gdy obie wartości przekraczają 140/90 mmHg. W Polsce problem ten może dotyczyć nawet 30% dorosłych członków populacji.
Skąd się bierze nadciśnienie tętnicze?
Przyczyn tej choroby jest sporo i mogą być bardzo różne. Bardzo często kardiolodzy mają problemy z ich jednoznacznym ustaleniem, ponieważ na wzrost ciśnienia krwi wpływa zbyt wiele czynników jednocześnie. W takim przypadku rozpoznane zostaje pierwotne nadciśnienie tętnicze.
Co najczęściej przyczynia się do tej choroby? To między innymi:
- czynniki genetyczne,
- środowisko,
- brak lub zbyt mała aktywność fizyczna,
- nieodpowiednia dieta (zbyt duża ilość soli),
- otyłość,
- palenie tytoniu,
- częste spożywanie alkoholu.
Do wystąpienia nadciśnienia tętniczego mogą przyczyniać się również niektóre choroby — wówczas diagnozowane jest wtórne nadciśnienie tętnicze.
W większości przypadków przyczynia się do tego:
- dysfunkcja nerek (zapalenie kłębuszków nerkowych, zwężenie tętnicy nerkowej, wodonercze),
- choroby nadnerczy,
- choroby tarczycy,
- problemy z funkcjonowaniem układu nerwowego.
Mogą zdarzać się również sytuacje, w których za nadciśnienie tętnicze odpowiada regularne przyjmowanie niektórych typów leków czy sięganie po środki odurzające. Wysokie ryzyko wystąpienia choroby spowodowane jest także przez nadmierny stres. Nadciśnienie tętnicze pojawia się również u niektórych ciężarnych kobiet.
Jak rozpoznać objawy nadciśnienia tętniczego?
Nadciśnienie tętnicze należy do grupy chorób, które mogą przez bardzo długi czas nie dawać żadnych objawów. Pierwsze w większości wypadków pojawiają się dopiero wtedy, gdy dojdzie do uszkodzenia tkanek lub narządów wewnętrznych spowodowanych nieprawidłowymi wartościami ciśnienia krwi. Czy można wykryć nadciśnienie jeszcze zanim dojdzie do nieodwracalnych w skutkach uszkodzeń?
Jak najbardziej jest to możliwe — wystarczy tylko regularnie prowadzić pomiary ciśnienia przy pomocy ciśnieniomierza. To urządzenia powszechnie dostępne i niedrogie, więc można zatroszczyć się w ten sposób o swoje zdrowie w domowym zaciszu.
Czasem pojawiają się pewne objawy, które mogą być niepokojące i świadczyć o tym, że u danej osoby występuje nadciśnienie tętnicze (choć objawy te nie zawsze muszą jednoznacznie wiązać się tylko z tą chorobą).
Co powinno niepokoić? Przede wszystkim jak najszybszej konsultacji z lekarzem wymagają:
- częste bóle głowy,
- utrzymujące się przez dłuższy czas problemy ze snem,
- słaba kondycja fizyczna,
- nadmierna potliwość,
- rozdrażnienie,
- zaczerwienienia ciała (głównie na twarzy i rękach),
- nagłe uderzenia gorąca.
Znacznie rzadziej nadciśnieniu towarzyszą krwotoki z nosa, kołatanie serca czy ból w klatce piersiowej. Takie objawy pojawiają się głównie przy bardzo wysokich skokach ciśnienia tętniczego.
Czy nadciśnienie tętnicze można wyleczyć?
Jeżeli istnieje podejrzenie nadciśnienia tętniczego, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który postawi diagnozę i pokieruje dalszym postępowaniem. Choroba ta wymaga specjalnej terapii, ponieważ jest niebezpieczna nie tylko dla zdrowia. Warto mieć świadomość tego, że nadciśnienie tętnicze, które nie jest leczone, stanowi poważne zagrożenie dla życia.
W przypadku nadciśnienia w leczeniu stosowane są zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. Te pierwsze powinny być stosowane przez lekarza kardiologa, który najlepiej dobierze odpowiednie dla danego przypadku medykamenty.
Natomiast jeśli chodzi o metody niefarmakologiczne, te powiązane są przede wszystkim ze zmianą stylu życia — w niektórych przypadkach będzie ona ogromna, jednak dla zachowania zdrowia, a nawet życia jest bardzo ważna. Chory przede wszystkim musi zadbać o aktywność fizyczną i, jeśli jest osobą otyłą, rozpocząć odchudzanie — najlepiej pod okiem specjalisty, aby cały proces był całkowicie bezpieczny dla zdrowia. Konieczne będzie również zrezygnowanie z nałogów. Palenie papierosów czy nadmierne spożycie alkoholu w przypadku osób z nadciśnieniem jest niebezpieczne. Niezbędne będzie również zredukowanie stresu w codziennym życiu.
Dieta dla osoby z nadciśnieniem powinna być bardzo zdrowa. Najlepiej by bazowała w głównej mierze na świeżych owocach i warzywach, produktach pełnoziarnistych, roślinach strączkowych i tłuszczach roślinnych. Jak najmniej w codziennych posiłkach powinno się stosować soli, mięsa czy dań przetworzonych.
Czym skutkuje niewłaściwie leczone nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze musi być leczone przez specjalistów — najlepiej kardiologów. To bardzo ważne, ponieważ zastosowanie odpowiedniej terapii pozwoli zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym, a nawet zagrożeniu życia.
Nieleczone nadciśnienie może skutkować między innymi niewydolnością nerek, chorobami mięśnia sercowego, zmianami w siatkówce oka czy udarami mózgu. Powikłania nadciśnienia tętniczego bardzo często są związane z długotrwałą i bardzo częstą hospitalizacją. Pamiętajmy o tym i stosujmy się do wszelkich zaleceń profilaktycznych!