Na czym polega proces pocenia się?
Każdy z nas się poci, przez całą dobę, ale przez większość czasu jest to dla nas nieuciążliwe i niezauważalne. Jednak są osoby oraz sytuacje, w których pocenie się staje się nie lada problemem. Najczęściej problem z nadmiernym poceniem pojawia się w okresie dojrzewania. Często w tym samym czasie pojawia się owłosienie pod pachami i w okolicach płciowych, zaczyna się menstruacja, u chłopców zarost, intensywny wzrost, dlatego nadmierne pocenie i nieraz intensywny, nieprzyjemny jego zapach mogą się okazać dużą stresowa sytuacja w życiu młodego człowieka. Rola dorosłych w wytłumaczeniu jak sobie z tym problemem radzić jest nieoceniona. Rodzice musza pomóc swoimi dzieciom wpoić zasady podstawowej higieny i uchronić przed częstymi błędami. Nieprzyjemny zapach potu może być nie tylko szalenie krępujący ale być przyczyną wyizolowania ze środowiska znajomych i takie osoby mogą stać się obiektem kpin w środowisku młodzieżowym. Ale najpierw aby pomoc rodzice sami musza wiedzieć co to pocenie, po co się pocimy i kiedy pocimy się więcej. Pocenie się jest fizjologicznym procesem, który spełnia swoja role w funkcjonowaniu organizmu – termoregulacji czyli utrzymania właściwej temperatury naszego ciała oraz kontroli wilgotności skóry. Nasz organizm musi utrzymać swoja stała temperaturę niezależnie od tego co się dzieje na zewnątrz, jesteśmy przecież stałocieplni. Nasz organizm nie może doprowadzić do przegrzania w sytuacjach takich gdy mamy wysoka gorączkę czy przebywamy w tropikach, bo to gwarantuje ze nasze organy będą działały prawidłowo.
Dlaczego się pocimy?
Pot wydzielają gruczoły potowe, które są rozmieszczone na całej naszej skórze, choć jak wiemy z doświadczenia najwięcej ich mamy pod pachami, na powierzchni dłoni, stóp i czole. Liczba gruczołów potowych ekranowych nie zmienia się już w ciągu życia i wynosi w sumie nawet 3 miliony. Gruczoły potowe wydzielają pot, który w połączeniu z wydzielina gruczołów łojowych, tworzy powłokę chroniącą nasza skórę przed drobnoustrojami. Wbrew ogólnej opinii sam pot nie ma zapachu, jest bezwonny. Składa się on w 99% z wody, reszta składników to sole mineralne. Średnio wydzielamy około pół litra potu dziennie. Jednak w wielu sytuacjach ta ilość wielokrotnie może wzrastać, nawet do 2 litrów potu na godzinę. Kiedy najbardziej się pocimy? Wiele sytuacji powoduje nadmierne wydzielanie potu, zaczynając od pobytu w saunie, ćwiczeń fizycznych, wysokiej temperatury otoczenia, nie przewiewnego ubrania, gorących i pikantnych potraw. Do zwiększonego pocenia dochodzi tez u palaczy i osób spożywających dużo kawy. Znacznie bardziej też pocą się osoby otyłe czy te ze znaczną nadwagą. Niestety w obecnych czasach już dzieci i młodzież wykazują nadmierna wagę ciała, co oczywiście łączy się od razu z problemem pocenia, nadmiernie pocić mogą się już nawet dzieci. Nadmierne pocenie w niektórych przypadkach może świadczyć też o chorobie – tak dzieje się u chorych z cukrzycą, cierpiących na nadczynność tarczycy i w innych zaburzeniach hormonalnych, a czasem i w niektórych chorobach nowotworowych. Nie należy więc tego objawu lekceważyć, zwłaszcza jak problem pojawia się nagle, albo jest bardzo nasilony lub gdy występuje np. tylko nocą. Możemy odczuwać nadmierne pocenie całego ciała albo zwykle pocimy się więcej tylko w wybranych okolicach- jak na przykład na dłoniach, stopach, nosie, czy pod pachami. Jak wspomniałam okres dojrzewania również jest czasem kiedy więcej się pocimy.
Najczęstszą jednak przyczyną nadmiernego pocenia jest stres. Za sytuację stresową uważamy taką, która powoduje bladość, pocenie się, przyspieszone bicie serca, zmiany ciśnienia krwi. Może to wywołać strach, ale tez rozmowa o pracę, egzamin, klasówka, randka czy poważniejsza sytuacja jak na przykład sprawa rozwodowa. Zdarza się, że pocimy się wtedy cali i zimny pot spływa nam po plecach. Ale znacznie częściej to nadmierne pocenie ma charakter zlokalizowany i dotyczy dłoni, pach, stóp, ewentualnie pachwin. Niestety u części osób pocenie dłoni jest tak intensywne, że uniemożliwia normalne kontakty międzyludzkie. Staje się to powodem silnych stresów, co z kolei potęguje pocenie. W takich przypadkach konieczna jest konsultacja lekarska i włączenie leczenia- może to być terapia lekami uspokajającymi lub/i z użyciem toksyny botulinowej. Jest to zabieg gwarantujący całkowite lub prawie całkowite zahamowanie pocenia danej okolicy, ale na czas określony – ok. 5-6 miesięcy. Najczęściej stosuje się go na okolice pach, zabieg wykonuje lekarz dermatolog, w znieczuleniu jedynie miejscowym. Można też próbować terapii domowej stosując wywary ziołowe np. z melisy lub stosować dostępne bez recepty ziołowe leki uspokajające.
Pocenie się jest jednym problemem, natomiast nieprzyjemny zapach potu to już inna sprawa. Jak wspomniałam wcześniej sam pot jest bezwonny. Nabiera nieprzyjemnej woni dopiero po tym jak zalega na skórze. Zapach potu powstaje w skutek rozkładu potu przez bytujące na skórze bakterie. Ich rozwojowi w tym miejscu – na przykład pod pachami – sprzyja wilgotność i ciepło. Potęguje też na pewno niedepilowana skóra. Na woń potu wpływają także inne czynniki – np. wzmożona produkcja niektórych hormonów, choroby takie jak cukrzyca niektóre leki w tym antybiotyki, a także niektóre potrawy – czosnek, cebula, tłuste mięso, pikantne przyprawy.
Jak sobie radzić z nadmiernym poceniem się?
Aby niwelować zapach potu należy przede wszystkim utrzymywać prawidłową higienę ciała
- co najmniej dwukrotne kąpiele / prysznice z użyciem mydeł, czy innych substancji myjących
- mycie po każdym wysiłku fizycznym lub po spoceniu,
- ubieranie się w ubrania z przewiewnych materiałów,
- depilowanie skóry pod pachami,
- osuszanie skóry po każdej kąpieli,
- stosowanie zdrowej diety – owoce, warzywa,
- picie co najmniej dwóch litrów wody dziennie
- ograniczenie używek – kawa, papierosy
- stosowanie antyperspirantów
Nieprzyjemny zapach potu niweluje jedzenie tymianku, estragonu, mięty, picie naparów z szałwi czy pokrzywy.
Jednak nie obejdziemy się bez stosowania dezodorantów i antyperspirantów. Pojęcia te są często mylone ze sobą i nie wiemy jaka jest miedzy nimi różnica. Dezodoranty należą do kosmetyków, które tylko ograniczają rozwój bakterii, natomiast nie hamują wydzielania potu. Ich zapach ma jedynie tuszować zapach potu. Zazwyczaj ich działanie jest krótkotrwałe i ogranicza się do kilku godzin. Dodatkowo często ze względu na zawartość alkoholu powodują podrażnienie i przesuszenie skóry pod pachami. Klasycznych, zapachowych dezodorantów powinny używać osoby, które pocą się umiarkowanie lub mało. Są na rynku dostępne serie dezodorantów dla młodzieży, z delikatna nuta zapachowa, odrębne rzecz jasna dla dziewczynek i chłopców.
Co to są w takim razie antyperspiranty?
Antyperspiranty to kosmetyki zmniejszające wydzielanie potu. Ich działanie polega na czasowym zablokowaniu przewodów potowych. Pod wpływem temperatury i wilgoci związki zawarte a antyperspirantach zmieniają się na skórze w żel, który zwęża ujścia gruczołów potowych i w ten sposób przez jakiś czas te gruczoły potowe nie wydzielają potu.
Antyperspiranty mogą różnić się formą w której występują tzn mogą być w sprayu, sztyfcie, kremie czy tak zwanej kulce. Oczywiście też sa oddzielne dla kobiet, oddzielne dla mężczyzn. Zwykle są bezzapachowe, albo z delikatna nuta zapachowa. Nie zawierają w swoim składzie alkoholu przez co są delikatniejsze dla skóry. Cześć z nich można stosować bezpośrednio po depilacji.
Różnić się mogą składem czynników aktywnych.
Głównymi składnikami antyperspirantów są niedrażniące skóry, alkaliczne sole glinu. Do środków naturalnych stosowanych w antyperspirantach należą także garbniki oraz preparaty ziołowe takie jak szałwia, tymianek, rozmaryn, wyciągi z kory dębu. Ostatnio coraz częściej w preparatach przeciwpotowych stosuje się naturalny krzemian magnezowy, czyli talk.
Czas działania antyperspirantu jest znacznie dłuższy niż dezodorantu. Działają nawet do kilkunastu godzin. Można go zatem zastosować tylko jeden raz w ciągu dnia, najlepiej po porannej kąpieli, która powinna być zakończona chłodnym prysznicem gdyż dodatkowo wtedy zwężamy ujścia gruczołów potowych. Zawsze na wcześniej osuszona skórę.
Ale są produkty, które ze względu na długość działania stosuje się na noc, bo wtedy jest mniejsza czynność gruczołów potowych. Antyperspiranty apteczne stosuje się początkowo codziennie, następnie aplikacje zmniejsza się do 2-3 razy w tygodniu. Dostępne na rynku aptecznym są także antyperspiranty nadające się do stóp czy dłoni. Pomocne w ograniczeniu pocenia się stóp jest noszenie „oddychającego” obuwia, bawełnianych skarpetek, zawsze dokładne osuszanie stóp po każdym myciu, w tym szczególnie między palcami, mycie po każdym spoceniu a także stosowanie dezodorantów do stóp, kremów zmniejszających pocenie, odkażających sprayów do butów i skarpet. Największy problem jest z bardzo pocącymi, ciągle mokrymi rękoma. Niestety czasem jedyna pomocną metoda może okazać się leczenie farmakologiczne.
Podsumowując wtedy kiedy nie pomagają wyżej wymienione rady, zmniejszające wydzielanie potu, kiedy już stosowanie zasad higieny i antyperpirantów nie przynosi oczekiwanej poprawy, konieczna jest wizyta u lekarza dermatologa. A ten jeśli stwierdzi taka konieczność może skierować do innego specjalisty lub na serie badań, w celu szukania przyczyn zwiększonego pocenia lub wdrożenia odpowiedniego leczenia.
0 Comment